Stanisław Srokowski wyróżniony przez jury Nagrody im. Józefa Mackiewicza

Rozmowa ze Stanisławem Srokowskim jest wstrząsająca, bo jego "Nienawiść" dotyczy okrutnych mordów dokonywanych przez ukraińskich nacjonalistów na Polakach podczas II wojny światowej. Posłuchaj:

Pozostali wyróżnieni w tegorocznej Nagrodzie im. Józefa Mackiewicza to Adam Wielomski za "Hiszpanię Franco" i Wojciech Chmielewski za "Białego boksera".

Zwycięska książka Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego powstała na podstawie dokumentów z archiwów IPN. Na 450 stronach opisane zostały działania SB wobec Kościoła krakowskiego począwszy od lat 50. i różne postawy kapłanów - tych, którzy zostali zarejestrowani jako tajni współpracownicy SB i tych, którzy byli werbowani, ale współpracy nie podjęli bądź ją zerwali.

- Jury nagrody było w tym roku jednomyślne. Książka ks. Isakowicza-Zaleskiego jest mackiewiczowska z ducha i okoliczności. Dokładnie realizuje motto nagrody, które jest cytatem z jednej z książek jej patrona, a brzmi "jedynie prawda jest ciekawa". Jednym z kryteriów, jakie sobie narzuciliśmy, było nagradzanie książek, w których odbija się dążenie do prawdy, nawet pomimo niesprzyjających okoliczności. Co jak co, ale książka księdza Isakowicza ten warunek spełnia, niezależnie zresztą od intencji autora - nawiązał Stanisław Michalkiewicz, sekretarz nagrody, do kontrowersji jakie dzieło księdza Isakowicza wywołało wśród polskiego duchowieństwa.

- Nie ukrywam, że te niesprzyjające okoliczności, które były, są i pewnie będą nadal, zmusiły mnie do przewartościowania swojego życia, określenia jeszcze raz wartości, dla których wybrałem stan kapłański. A przecież nie zależało mi na wywołaniu skandalu ani na zemście. Chodziło mi o to, żebym miał prawo do opisania doświadczeń swojego pokolenia. To jest książka o prześladowaniu Kościoła i o tym, że jednak zdecydowana większość księży, 90 proc., wyszło z tego zwycięsko – podkreślił Isakowicz-Zaleski.

Nagroda im. Józefa Mackiewicza została ustanowiona w 2000 r. Przyznawana jest dziełom ze względu na ich walory literackie oraz tematykę - ważną kulturowo, społecznie lub politycznie. Do konkursu zgłaszane są zarówno utwory literackie, jak i publicystyczne.

Patron nagrody Józef Mackiewicz, brat Stanisława Cata-Mackiewicza, był autorem książek łączących fabułę z dokumentem takich jak "Droga donikąd" (1955), "Nie trzeba głośno mówić" (1969), "Lewa wolna"(1965). W 1943 r. za zgodą Niemców i za wiedzą władz AK, Mackiewicz uczestniczył w ekshumacji grobów jeńców polskich w Katyniu, co opisał w relacji "Zbrodnia w lesie katyńskim" (1944). Od 1945 r. mieszkał na emigracji - w Londynie, potem w Monachium. Zmarł w 1985 r.

Tradycyjnie nagroda im. Józefa Mackiewicza wręczana jest 11 listopada. Zwycięzca otrzymuje medal z podobizną patrona i cytatem z jego książki "Tylko prawda jest ciekawa" oraz nagrodę pieniężną (7 tys. dolarów).

W poprzednich latach laureatami nagrody byli Ewa i Władysław Siemaszkowie - autorzy pracy "Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945", Marek Chodakiewicz - za "Ejszyszki", Wojciech Albiński za "Kalahari", Eustachy Rylski za "Człowieka w cieniu" oraz Janusz Krasiński za "Przed agonią".